Motosiklet Bakım ve Koruma: Nelere Dikkat Etmeli?

Motosiklet alıcı/kullanıcılarının araç alırken ve kullanırken kendi sorumluluklarında olan dikkat etmeleri gereken çeşitli unsurlar vardır. Özellikle 2. El alımlarda araçta bulunan çeşitli sistemlerin kontrolleri iyi yapılmalıdır. Kullanım sırasında yapılacak bakım ve kontrollerin düzenli olması da sürüş güvenliği ve aracın kullanım ömrü bakımından önemlidir. Motor, yakıt sistemi, yağlama sistemi, soğutma ve ateşleme sistemleri, şasi ve süspansiyonlar, egzos, tekerlek, lastik ve fren sistemleri, elektrik sistemi ve diğer kısımların tam ve doğru şekilde çalıştığından, istedikleri bakım ve değişimlerin zamanında ve uygun şekilde yapıldığından emin olmak sürüş için değerlidir.

2. El motosiklet alırken kontrol edilmesi gereken unsurlar vardır. Genel görünüme aldanmadan yapılacak kontroller alıcıya daha doğru ve yararlı bilgiler sağlayacaktır. Aracın hukuki bir sorunu olup olmadığı, kilometresi ve yukarıda saydığımız sistemlerle ilgili durumu hakkında bilgi edinilmelidir. Ayrıca aracın kaza geçirip geçirmediği, geçirdiyse kazanın niteliği hakkında bilgi almak da önemlidir. Bakım kayıtlarının olması, yıpranma ile kilometresi tutarlılığı, deneme sürüşü yapılırken karşılaşılan genel durumu alıcıya gerekli bilgileri sağlamada yardımcı olur.

Motosikleti 0 ya da 2. El olarak satın aldıktan sonra da sürücünün dikkat ve takip etmesi gereken noktalar vardır. Bakım ve kullanım klavuzu araç hakkında genel bilgileri kullanıcıya sağlamaktadır. Kullanım öncesi klavuza göz atmak yararlı olacaktır. Periyodik bakım aralıklarını öğrenmek ve bakımların gerçekleşmesini sağlamak öncelikli işlerden birisidir. Motosiklet,in bakım kayıtlarını ve evraklarını içeren bir dosya oluşturmak takip açısından kolaylık sağlayacaktır. Motosiklete uygun bir takım çantası(avadanlık) edinmek de yapılacak kontrol ve ayarlar için yardımcı olacaktır.

Bakım işlemlerini sürüş öncesi kontroller, rodaj bakımı, periyodik bakım ve mevsimsel bakım olarak gruplandırmak uygun olacaktır.

Sürüş öncesi kontroller motosikletin ve sürücünün hazırlığı olarak 2 başlıkta ele alınabilir.  Yazımızın konusunu mekanik kontroller oluşturacaktır.

Motosikletin mekanik kontrolleri

Mekanik kontrollerin mümkünse araca her binişten önce, değil ise ilk binişte mutlaka yapılması gerekmektedir. Yola çıkacağınız aracın durumu hakkında bilgi edinmek bir sorun varsa önceden fark etmek bazen hayati bir öneme sahip olabilmektedir. Yapılacak kontroller birkaç dakika alacak fakat sürüş güvenliği açısından %60 a varan oranda öngörü sağlayacaktır. Mekanik problemlerden kaynaklanabilecek fiziksel-maddi hasarlı kazaların ve ileride ortaya çıkabilecek büyük boyutlu arızaların önüne geçilmiş olacaktır. Modellere göre değişiklik göstermekle birlikte yapılacak kontroller aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

  • Sıvı kontrolleri: motosikletin yakıt deposu kontrol edilmelidir. Bu işlem gösterge panelinden yapıldığı gibi herhangi bir teknik arıza durumuna karşı depo kapağı açılarak da yapılmalıdır. Motosiklet dik konumdayken yapılacak kontrol en doğru sonucu verecektir. Motosikletin yağ seviyesini de kontrol etmek gerekmektedir. Motor yağı her zaman motor soğukken kontrol edilmelidir ki dolaşımda yağ olmamalı yağın tamamı kartelde toplanmış olmalıdır. Motosiklet eğimsiz bir zeminde düz konumdayken genellikle motorun sağ yan tarafında bulunan ksımda camlı gösterge varsa belirtilen minumum ve maksimum aralıkta olup olmadığına bakılmalıdır. Camlı bir gösterge yoksa yine aynı kısımda genellikle siyah vidalı plastik bir kapak bulunmaktadır. Kapağın arkasında içeriye doğru uzanan bir yağ çubuğu bulunmaktadır. Vidalı kapak açılarak temiz bir bez ile silinmeli, kapak yerine takılarak temas ettirilmeli fakat çevrilmemelidir. Tekrar çıkarıldığında yağ seviyesi çubuk üzerinde belirtilen min. Ve max. Değerler arasında olmalıdır. Hidrolik fren sisteminin bulunduğu araçlarda fren yağının seviyesine bakmak oluşabilecek teknik bir arızanın önceden kontrolünü sağlamak için faydalı olacaktır. Son olarak sıvı soğutmalı araçlar için geçerli olan soğutma sıvısının kontrolüdür. Modelden modele farklılık gösteren bu bölüm sele altı, arka çatalın hemen önü ya da grenajlardan birinin altı gibi bölümlerde bulunabilmektedir. Yine aracın eğimsiz bir zminde ve düz olduğu bir durumda sıvının belirtilen aralıkta olduğundan emin olunmalıdır.
  • Lastikler: lastikler 3 açıdan kontrol edilmelidir. Öncelikle gözle görülür herhangi bir deformasyon var mı buna bakılmalıdır. Motosiklet orta/ana sehpaya alınarak, lastiğin en az bir tam tur döndürülerek yapılacak kontrol fiziksel durum hakkında bilgi verecektir. Lastikte bulunması olası balon, patlak, yabancı cisim gibi durumlar bu şekilde tespit edilebilmektedir. Yapılacak ikinci kontrol diş derinliği kontrolüdür. Lastikler en çok yere değdikleri yerden aşınmaktadırlar. Lastiklerin üzerinde bazı işaretler bulunmaktadır. Lastiğin diş dip seviyesi ile desen başlangıcı arasında olan çizgiler aşınma sınırları için belirlenmiştir. Aşınma seviyesi bu sınırlar içerisinde olan lastiklerin değişme zamanı gelmiş demektir. Yapılacak son kontrol ise lastik hava basıncıdır. Kitapçıkta belirtilen değerleri sağlaması önemlidir. Ayrıca birçok modelde arka çatal üzerinde ya da zincir korumasının üzerinde de bu değerlerin yazılı olduğu bir etiket bulunmaktadır. Basınç kontrolü her zaman lastik soğukken yapılmalıdır. Taşınabilecek bir manometre işlemi sürücünün kendisinin yapmasına olanak sağlayacaktır.
  • Temel kontroller: frenler, debriyaj, vites ve gaz kolu gibi çalışan aksamın kontrollerini esas alır. Boşluklar ve kollara temas eder etmez çalışma durumları kontrol edilmelidir.  Frenlerin de kontrolü sağlanmalı, fren kolları, balatalar ve aktarma sistemlerinin etkili ve doğru şekilde çalıştığından emin olunmalıdır.
  • Elektrik sitemi: kontak açılarak far uzun ve kısa far, ön arka, sağ ve sol sinyallerkorna, fren lambası, gösterge paneli gibi kısımların çalıştığından emin olunmalıdır.
  • Zincir: şaftlı ya da kayışlı motosikletlerde bu kontrol yoktur. Zincir kontrolü temizlik, yağlılık ve gerginlik olarak kısımlara ayrılmaktadır. Konu hakkındaki detaylı yazımızı sitemiz üzerinden incelemenizi öneririz.
  • Son olarak genel kontrol kısmında herhangi bir sızıntı, gevşemiş herhangi bir aksam olup olmadığı, aynaların durumu gibi kontroller yapılmalıdır.

Yazıyı okuduğunuzda oldukça uzun ve detaylı bir inceleme gibi görünse de kazanılması kolay alışkanlıklar dahilinde sürücünün yalnızca birkaç dakikasını alarak gerçekleştirilebilen kontroller söz konusudur. Unutulmamalıdır ki bu işlemler hem kendi sağlığınız hem motosikletin sağlığına hem de trafikte birlikte yol aldığınız diğer canlıların sağlığına yaptığınız bir yatırımdır.